1. شهادت در راه خدا
شخصى از امام صادق عليه السلام پرسيد: آيا شهيدان در عالم قبر مورد بازخواست و رنج و زحمت قرار مىگيرند؟ حضرت فرمود همان جاى شمشيرى كه بر سر او هست (كه بر اثر زخم آن به شهادت رسيده) براى زحمت او كافى است «كفى بالبارقة فوق رأسه فتنة» (وسائل الشيعه 11 / 14)
2. نماز شب
3. كامل نمودن ركوع
4. صدقه
5. نماز وحشت
6. حج
7. مردن در شب و روز جمعه
8. ريختن آب روى قبر
9. خواندن سوره يس، قلم و ملك و خواندن بعضى از دعاها كه در كتب ادعيه ذكر شده است .
(عالم برزخ در چند قدمى ما 125-116)
نكته :
در اينكه آيا در عالم برزخ تنها روح انسان مورد فشار و عذاب قرار مىگيرد يا اينكه قالب مثالى يعنى روح و جسم لطيف او شبيه عالم خواب در فشار قرار مىگيرد يا اينكه روح با همين جسد دنيوى رابطه برقرار كرده و خود را در فشار مىنگرد، هر سه قول بيان شده است و لكن همانطورى كه در ابتداى اين بحث بيان شد، ظاهراً منظور از قبر، روح است و فشار قبر به معناى فشار روح در آن عالم است .
اشاره
سعد بن معاذ از ياران بزرگ پيامبر در مدينه بود كه در جنگ هايى مانند جنگ بدر و احد و خندق شركت داشت. به هنگامى كه از دار دنيا رفت پيامبر اكرم در تشييع جنازه او شركت كردند و حضرت فرمود: سوگند به كسى كه جانم در دست اوست هفتاد هزار فرشته جنازه سعد را تشييع كردند. وقتى كار دفن به پايان رسيد مادر سعد كنار قبر آمد و گفت: «هنيئاً لك الجنّة يا سعد» اى سعد بهشت بر تو گوارا باد .
رسول خدا به مادر سعد فرمود: چيزى را به طور جزم بر خدا حكم نكن «فانّ سعداً قد اصابته ضمّة» همانا اكنون فشار قبر سعد را گرفت .
از علت آن جويا شدند، پيامبر فرمود: فشار قبر به خاطر كج خلقى سعد با خانوادهاش بود . «نعم انّه كان فى خلقه مع اهله سوء». (بحار 6 / 220)
تفاوت نظام دنيا با نظام آخرت
آيات
1 - در دنيا مىتوان سخنان را كتمان كرد در قيامت ممكن نيست:
«لا يكتمون اللَّه حديثاً» نساء، 42
سخنى را نمىتوانند از خدا پنهان كنند .
«يوم تبلى السرائر» طارق، 9
در آن روز كه اسرار نهان (انسان) آشكار مىشود .
2 - در دنيا مىتوان از خود دفاع كرد و سخن گفت در قيامت ممكن نيست:
«يوم لا ينطقون» مرسلات، 35
امروز روزى است كه سخن نمىگويند (و قادر به دفاع از خويش نيستند).
3 - در دنيا مىتوان عذرخواهى كرد در قيامت ممكن نيست:
«ولا يؤذن لهم فيعتذرون» مرسلات، 35
به آنها اجازه داده نمىشود كه عذرخواهى كنند .
4 - در دنيا مىتوان براى نجات از عذاب و شكنجه فرار كرد در قيامت ممكن نيست:
«اين المفرّ كلاّ لا وزر» قيامت، 11-10
آن روز انسان مىگويد راه فرار كجاست؟ هرگز چنين نيست و پناهگاهى وجود ندارد .
5 - در دنيا مىتوان كار خود را به دوش ديگران انداخت و در قيامت ممكن نيست:
«لا تزروا وازرة وزر اخرى» فاطر، 18
هيچ گنه كارى بار گناه ديگرى را به دوش نمىكشد .
6 - در دنيا مىتوان در مشكلات به كسى يا كسانى پناه برد در قيامت ممكن نيست:
«لا تجأروا اليوم انكم منّا لاتنصرون» مؤمنون، 65
7 - در دنيا براى آزادى خود يا ملك مىتوان رهن و وثيقه سپرد در قيامت ممكن نيست بلكه خود انسان را به گرو مىگيرند:
«كل نفس بما كسبت رهينة» مدّثر، 38
(آرى) هركس در گرو اعمال خويش است .
8 - نعمت و عذاب دنيا مقطعى و زودگذر است اما در قيامت نعمت و عذاب الهى دائمى است:
«اُكلها دائم» رعد، 35
ميوه آن هميشگى
«لا مقطوعة و لا ممنوعة» واقعه، 33
كه هرگز قطع و ممنوع نمىشود .
«فادخلوا ابواب جهنم خالدين فيها» نحل، 29
(به آنها گفته مىشود) اكنون از درهاى جهنّم وارد شويد در حالى كه جاودانه در آن خواهيد ماند .
9 - شكنجه و عذاب دنيا قابل تخفيف است اما در قيامت چنين نيست:
«فلا يخفّف عنهم العذاب و لا هم ينصرون» بقره، 86
از اين رو عذاب آنها تخفيف داده نمىشود و كسى آنها را يارى نخواهد كرد.