پاسخ :
بررسیهای دانشمندان نشان میدهد كه تاریخ بشر، با دین آمیخته بوده،[1] است و این حقیقت متفكران بسیاری را به تأمل در راز نیاز به دین و خاستگاه آن فراخوانده و دیدگاههای گوناگون پدید آورده است. گروهی با رویكرد الحادی، عواملی چون غلبه بر ترس از محیط طبیعی را در پیدایش مذهب مؤثر دانسته و جمعی بر كاركردهای اجتماعی دین انگشت نهادهاند.[2] امّا ژرف نگری بیشتر، انسان را به این واقعیت رهنمون می کند كه آگاهی از آغاز و انجام هستی بنیادیترین نیازهای بشر است.[3] و بیش از همه چیز، همین نیاز فطری است كه انسان را به سوی دین میكشاند. ما در این نوشتار برآنیم تا با جستجوی گذرا در برخی آیات، دیدگاه قرآن كریم را در مورد ضرورت دین و فواید آن برای انسانها مورد مطالعه قرار دهیم.
1. از دیدگاه قرآن، خلقت انسان دارای هدف خاصی است: خداوند متعال میفرماید: «یا ایها الانسان انك كادح الی ربك كدحاً فملاقیه»؛[4] ای انسان تو با رنج وكوشش به سوی پروردگارت میروی و (با مرگ) نایل به ملاقات او میشوی. آیا غرض از خلقت انسان بهرهگیری از دنیا بوده تا چند روزی در این دنیا زندگی كند و مراحلی را بگذراند، به دنیا بیاید، چند روزی كودك باشد، به نوجوانی برسد و بعد پیر شود و باز به خاك برگردد؟ اگر غرض از آفرینش انسان این باشد این فرض با خلقت حیوانات تمام میشود، و دیگر لازم نبود انسان آفریده شود و بر فرض كه انسان برای این غرض باشد احتیاج به عقل و فكر و شعور نبود. این كه غرض از خلقت انسان تنها بهرهگیری از مادیات دنیا باشد و انسان یك حركت دورانی داشته باشد، قرآن كریم آن را لغو و بیهوده میشمارد و از تن دادن به یک چنین زندگی، نهی میفرماید و آن را ذلتبار میشمارد.[5] «و ما الحیوة الدنیا الا متاع الغرور»؛[6] زندگی دنیا به جز متاعی فریبنده نیست. «اعلموا انما الحیوة الدنیا لعب و لهو و زینة و تفاخر بینكم و تكاثر فی الاموال و الاولاد»؛[7] بدانید زندگی دنیا تنها بازی و سرگرمی و تجمل پرستی و فخر فروشی در میان شما و افزون طلبی در اموال و فرزندان است.
ادامه مطلب